Макал лакаптар жыйнагы (Ж)

Ж тамгасына кыргызча макал лакаптар жыйнагы — бул жыйнакта билим, ден-соолук, адамдар, мекен, жамандык-жакшылык, кыз-жигит, эрди-катын, эл башчылары, жаныбарлар, эмгек, акылдуулук, пайда-пайдасыз, тил, эне-ата, акыйкаттык жана башка көптөгөн турмуш-тиричиликке байланышкан кыргыз эл макал лакаптарын жыйнадык.

Достор Ж тамгасына болгон макал лакаптар аз эмес, ошондой болсо да, силер дагы өз салымыңыздарды кошуп, пикир жазуу формасына Ж тамгасынан башталган макалдарды кошсоңуз болот.

Ж

• Жаа сынаарында катуу, суук чыгаарында катуу.
• Жаагың сынса сынсын, шагың сынбасын.
• Жаак жаңылаар, туяк мүдүрүлөөр.
• Жаан баарыга саат, өлгөн өзүнө саат.
• Жаан каарына алса — тамары тамчы, катын каарына алса — табары камчы.
• Жаан каарынын тамаары тамчы, катын каарынын табаары камчы.
• Жабагы жалдуу деп сатып алба, жаманды малдуу деп жакын кылба.
• Жабагы жалдуу экен деп, сатып алба, жаманды малдуу экен деп жакын кылба.
• Жабагыны тай болбойт деп кордобо, кыштан чыкса мал болот.
• Жабуу астында жал калат, жал калбаса, жан калат.
• Жабуу, жабуу дебеңер, жайсыздан айгыр салбаңар.
• Жабууласа жал калат, жол астында жан калат.
• Жабыгып жүрсө жигитти жакырсың деп кордобо, ташыркаган бууданды баса албайт деп болжобо.
• Жабылган аяк, жабылган бойдон калсын.
• Жабышсаң оролосуң, жаңылсаң жоголосуң.
• Жагымсыз конок жатаар маалда келет.
• Жадаткан меймандын жагымы жок.
• Жаз — жарыш, күз — күрөш.
• Жаз жамгыры ылай болбойт, ууру күчөп бай болбойт.
• Жаз жардыныкы, кыш алдуунуку.
• Жаз жарыш, күз күрөш.
• Жаз кар эритет, жар жан сергитет.
• Жаз келсе гул күлөт, кут келсе — адам күлөт.
• Жазбаган кара жер, жаңылбаган бир алда.
• Жазбай аткан мерген бар, алыскы ишти көргөн бар.
• Жазган кулда чарчоо жок.
• Жазганбаган кыздан түңүл, жаздай болгон кыштан түңүл.
• Жазганды өчүрө албайсың.
• Жазгы жамгырга ишенбе, кышкы күнгө ишенбе.
• Жазгы муздун жабыктайынан кач, күзгү муздун күзгүдөйүнөн кач.
• Жазгы мээнет — күзгү ыракат.
• Жазгы суук жандан өтөт.
• Жазгы этте жазык жок.
• Жазда жамынчагыңды таштаба, кышта өзүң билесиң.
• Жазда жаныңды айдабай, кышта казаның кайнабайт.
• Жазда кыл мээнетти, кышта көр дөөлөттү.
• Жазда кылган мээнетти, кышта көрөт дөөлөттү.
• Жазда магдырасаң, күздө жалдырайсың, кышта дабдырайсың.
• Жазда малды айдап бак, кышта малды байкап бак.
• Жаздыктан өлгөн — жаман, ат, жоодөн өлгөн — салтанат.
• Жаздын аракети, күздүн берекети.
• Жаздын жаздайы жакшы, жаштын жаштайы жакшы.
• Жаздын тонун кыш кийсе, тоңуп калат азамат.
• Жаздын уйкусу (түйшүгү) — кышка кам.
• Жазылбаса сыя жукпайт, жабыркаса кулак укпайт.
• Жазында ырдап жүрбөсөң, кышында жыргап жүрөсүң.
• Жай — бейиштин белгиси, кыш — тозоктун белгиси.
• Жай аккан суудан жаа бою кач.
• Жай жакшы болсо, эл эгиндүү болот.
• Жай кийгенин кыш кийген жарды кайдан байысын.
• Жай кийгенин кыш кийген жарды кайдан оңолсун.
• Жайбаракат — жазга жакпайт, жабыла иштөө — жалкоого жакпайт.
• Жайбаракат жазга жакпайт, жарыша иштөө жалкоого жакпайт.
• Жайдак тилден чаң чыкпайт.
• Жайдын күнүжаш баладай.
• Жайкы жамгырга, кышкы күнгө ишенбе.
• Жайлоону жоо алса, кыштоону өрт алат.
• Жайлоонун көркү мал менен, өзөндүн көркү сай менен.
• Жайыл дасторкон — марттыктын белгиси.
• Жайын билбей — жер тандаган кызык, алын билбей — эр тандаган бузук.
• Жайын билген — темирди үзөт.
• Жайында баспаган, кышында чуркайт.
• Жайында жаткан, кышында катат.
• Жайында иштебей жаткан катын, кышында колун отко кактаган (каткан).
• Жайың болсо, мал табылат, ашың болсо, казан табылат.
• Жакасы жок тон болбойт, жабуусу жок үй болбойт, ага — инисиз эл болбойт.
• Жакшы — арына кул, жаман — малына кул.
• Жакшы — жаман тизгиндеш.
• Жакшы — жаныңа жолдош, жаман — малыңа жолдош.
• Жакшы — жумуш башында, жалкоо — үй кашында.
• Жакшы — журтунун камын жейт, жаман — журтунун малын жейт.
• Жакшы — сөздү таап сүйлөйт, жаман — каап сүйлөйт.
• Жакшы — сөзү менен күлдүрөт, назы менен күйдүрөт, мээрими менен сүйдүрөт.
• Жакшы - сөзү менен сооротот, жаман - токмогу менен ыйлатат.
• Жакшы — сыйлайт дили менен, жаман кыйнайт тили менен.
• Жакшы — сылык, жаман — өнөк.
• Жакшы - эл камын ойлойт, жаман - өз камын ойлойт.
• Жакшы — эли менен, жер - кени менен.
• Жакшы абысыныңа баргыча, жаман сандыгыңды аңтар.
• Жакшы адам жайлоодогу гүлдөй, тийип турган күндөй.
• Жакшы адам жер эсебинен, жаман адам эл эсебинен жан сактайт.
• Жакшы адам иш үстүндө, жаман адам сөз үстүндө.
• Жакшы адам макалчы, жаман адам сакалчы.
• Жакшы адам он бешинде жашмын дебейт, жүзгө чыкса карыдым дебейт.
• Жакшы адам сөздү таап айтат, жаман адам каап сүйлөйт.
• Жакшы адам улууну ак дилинен урматтайт, кичүүнү орду менен ызааттайт.
• Жакшы адамга жамандар, малы менен теңелет.
• Жакшы адамда жаштык жок, тобокелдин көөнү ток.
• Жакшы адамдын досу көп, жакшы аттын ээси көп.
• Жакшы азамат белгиси ары мырза, ары күл.
• Жакшы ай менен күндөй, жакшылыгы ар кимге бирдей.
• Жакшы айттырбай билет, суратпай берет.
• Жакшы аким элин оңдойт, жаман аким элин кордойт.
• Жакшы ат жанга шерик, жакшы ит малга шерик.
• Жакшы ат камчы салдырбайт.
• Жакшы ата — жаман уулга кырк жыл азык.
• Жакшы ата алысты жакын кылат.
• Жакшы ата кашыктап жыйнаганын, жаман уул чеңгелдеп чачат.
• Жакшы атак жатак, жаман атак алыска качат.
• Жакшы атанын кашыктап жыйнаганын жаман уул чөмүчтөп чачат.
• Жакшы атка — бир камчы, жаман атка — миң камчы.
• Жакшы атка жаман ат, жалы менеп теңелет.
• Жакшы аттын (малдын) тишин ачпа, жакшы эрдин (адамдын) жашын сураба.
• Жакшы аттын жалын сактагыча, жакшы жигиттин арын сакта.
• Жакшы атын аябайт, баатыр жоону санабайт.
• Жакшы атыңдан айрылганча, жаман козуңдан айрыл.
• Жакшы атыңды тойго мин, жаман атыңды буйга мин, түнөп калган уйга мин.
• Жакшы ашын жейт, жаман башын жейт.
• Жакшы аял — дөөлөт, жаман аял — мээнет.
• Жакшы аял — ырыс, жаман аял — уруш.
• Жакшы аял алгандын тою үйүндө.
• Жакшы аял бир айыл элди агартат, жаман аял өз башын эптеп агартат.
• Жакшы аял жакын кошот, талыкпай окуу акыл кошот.
• Жакшы аял жаман эрди жакшы кылат, жаман аял жакшы эрди жер кылат.
• Жакшы аял үй ээси, жаман аял жол ээси.
• Жакшы аял үйдүн жайсаңы, жаман аял үйдүн шайтаны.
• Жакшы баксаң эгинди, эгин берээр тегиңди.
• Жакшы бала тил алчаак, жаман бала уялчаак.
• Жакшы бала эр болот, жаман бала жер болот.
• Жакшы болом десең, жакыныңа жан тартпа, бактылуу болом десең, башка адамга көз артпа.
• Жакшы болсо — бийден, жаман болсо — кулдан.
• Жакшы болсо алганың, жаркылдаган кушка окшойт, жаман болсо алганың, алдыңдан өткөн сызга окшойт, каңтардагы музга окшойт.
• Жакшы болсо алганың, жаркылдаган кушка окшош.
• Жакшы болсо катының — табыла берет акылың, куусаң да кетпейт жакының, жаман болсо катының — кете берет акылың, чакырсаң (жалынсаң) келбейт жакының.
• Жакшы болсо катының келип турат жакының, жаман болсо катының качып турат жакының.
• Жакшы болсоң — жатык бол, улук болсоң — кичик бол.
• Жакшы болсоң жатык бол, ар ким жолдош башыңа, жакшы болуп тар болсоң, кимдер келет кашыңа.
• Жакшы болсоң жатык бол, чындык сенден адашпайт, карапайым калыс бол — сени төмөн санашпайт.
• Жакшы болсоң жердей бол, баарын чыдап көтөргөн, таза болсоң суудай бол — баарынын кирин кетирген.
• Жакшы болсоң өздүн да, өзгөнүн да үзүрүн көрөсүң, жаман болсоң экөөнөн тең кол үзөсүң.
• Жакшы болуучу азамат жатып алып бий болот, жаман болуучу азамат качып жүрүп ий болот.
• Жакшы болуучу балаңды соодагер кылба.
• Жакшы дарыгер — өмүр шериги.
• Жакшы деген бир ат (ты) бар, кууса жетпейт (жеткис), жаман деген бир ат (ты) бар, жууса кетпейт (кеткис).
• Жакшы дос жан жыргатаар азык, жаман дос башка тиер казык.
• Жакшы дос пайдасын тийгизбесе да зыянын тийгизбейт.
• Жакшы жалган айгпайт, жалгандан пайда таппайт.
• Жакшы жаныңа жолдош, жаман малыңа жолдош.
• Жакшы жар марьггат, жаман жар карытат.
• Жакшы жарсыз өткөн күн курусун.
• Жакшы жашынан эл башкарат, жаман карыган сайын жашарат.
• Жакшы желик болот, жүк көтөргөн көлүк болот.
• Жакшы жетекчи элин түзөйт.
• Жакшы жигит көктөгү (асмандагы) жылдыз.
• Жакшы жигит сыртта — мырза, үйдө — кул.
• Жакшы жигит сыртта мырза, үйдө кул, жаман жигит үйдө мырза — сыртта кул.
• Жакшы жигит эл камы үчүн жүгүрөт, жаман жигит өз камы үчүн жүгүрөт.
• Жакшы жигит элин өргө сүйрөйт, жаман жигит элин көргө сүйрөйт.
• Жакшы жүргөн жерине тынч салар, жаман жүргөн жерине өрт салар.
• Жакшы зайып — жарым ырыс, жаман катын — күнүгө уруш.
• Жакшы зайып жаман эрди бий кылат, жаман эркек жакшыны алса күң кылат.
• Жакшы зайып таранчыны таяке, бөдөнөнү бөлө кылат.
• Жакшы зайып тартарды таап, бөдөнөнү бөлө кылат.
• Жакшы зайып үйдүн куту.
• Жакшы ит өлүгүн көрсөтпөйт.
• Жакшы ишке келет, жаман ашка келет.
• Жакшы карасаң, сүттөн да кара табасың.
• Жакшы катын — жарым ырыс.
• Жакшы катын — капкалуу шаар, жаман катын — ичи толтура заар.
• Жакшы катын — катын, жаман катын — отун.
• Жакшы катын — үйдүн көркү, жакшы чапан — тойдун көркү.
• Жакшы катын — ырыс, жаман катын — уруш.
• Жакшы катын жаман эрди зор кылат, жаман катын жакшы эрди кор кылат.
• Жакшы катын жаман эрди эр кылат, жаман катын жакшы эрди жер кылат.
• Жакшы катын жарым ырыс, жаман катын күндө уруш.
• Жакшы келин — келин, жаман келин — өлүм.
• Жакшы келсе — кут, жаман келсе — жут.
• Жакшы кеңеш — жарым ырыс.
• Жакшы кеп — жандын азыгы, жаман кеп — жандын казыгы.
• Жакшы киши калааны курат, жаман киши калааны бузат.
• Жакшы киши карыса да, акылынан танбас.
• Жакшы киши мал бакса — торугун семиртет, жалкоо киши мал бакса — сөөгүн итке кемиртет.
• Жакшы киши менен жанашкан жакшы.
• Жакшы киши ооруса тойго барып келгендей, жаман киши ооруса көрдөн чыгып келгендей.
• Жакшы киши ооруса, коноктон келгендей, жаман киши ооруса, көрдөн келгендей.
• Жакшы киши үлгү, жаман киши күлкү.
• Жакшы кишиге бир сөз, жаман кишиге миң сөз.
• Жакшы конок ток болот, жаман конок шок болот.
• Жакшы коңшу — жан азыгы, жаман коңшу — баш казыгы.
• Жакшы кошуна — бөксөрбөгөн казына.
• Жакшы кошунаңа жарамсыз сөз айтпа.
• Жакшы көргөн досунан мал аяган жигитпи.
• Жакшы көргөн досунан, мал (ат) аяган жигитпи.
• Жакшы көргөн досуңа ат байлатып сына.
• Жакшы көргөн досуңдун, атын албай, тайын ал.
• Жакшы көрөт деп, бара бербе, берет деп, ала бербе.
• Жакшы кушка жаман куш бабы менен теңелет, жакшы кызга жаман кыз багы менен теңелет.
• Жакшы күндө — душман дос, жаман күндө — тууган дос.
• Жакшы кыз — жакадагы кундуз, жакшы уул — көктөгү жылдыз.
• Жакшы кыз кылыгы менен, жакшы ийне учугу менен.
• Жакшы кыз эрден чыкпайт, эрден чыкса да элден чыкпайт.
• Жакшы кыздын башына бермет менен шуру ойнойт, жаман кыздын башында сирке менен бит ойнойт.
• Жакшы кылсаң өзүңө, жаман кылсаң өзүңө, өөдө карап түкүрсөң, кайтып түшөөр көзүңө.
• Жакшы кылсаң өзүңө, жаман кылсаң өзүңө.
• Жакшы максат — бүтүн кылат, жаман максат — күкүм кылат.
• Жакшы мал (ат) жанга аралжы, жакшы дос (жолдош) малга аралжы.
• Жакшы мал өлсө, жанга себеп.
• Жакшы малдын тишин ачпа, жакшы адамдын жашын сураба.
• Жакшы менен дос болсоң — ырыскысын тең бөлөт, жаман менен дос болсоң — өзүнөн сени кем көрөт.
• Жакшы менен дос болсоң, өлгүчөктү коштошот.
• Жакшы менен жолдош болсоң, оозуңа аш тиет, жаман менен жолдош болсоң, оозуңа таш тиет.
• Жакшы менен жүргөн жарыйт, жаман менен жүргөн убайым тартып карыйт.
• Жакшы менен жүрсөң — жетесиң муратка, жаман менен жүрсөң — каласың уятка.
• Жакшы менен жүрсөң — күндө базар, жаман менен жүрсөң — күндө азар.
• жакшы менен сүйлөшсөң — көңүлүң ачылат.
• Жакшы нерсе аз болот, жаман жүрөк таш болот.
• Жакшы ниет — жарым иш.
• Жакшы ниет — жарым ырыс.
• Жакшы оозго — аш, жаман оозго — таш.
• Жакшы өлсө бир өлөт, жаман өлсө миң өлөт.
• Жакшы өмүрдүн алды — өрт, аркасы — күн.
• Жакшы өскөн бала эшикте калган ата-энесин төргө чыгарар, жаман өскөн бала төрдөгү ата-энесин сыртка чыгарар.
• Жакшы санаа — жарым ырыс.
• Жакшы санаа (тилек, сөз, үмүт, ниет) жарым ырыс (дөөлөт).
• Жакшы санаалаштын белгиси — барын алышып, жогуна таарынышпоо.
• Жакшы сөз — жан эритет, жаман сөз — жан кейитет.
• Жакшы сөз — жарым дөөлөт.
• Жакшы сөз — жарым ырыс.
• Жакшы сөз — суу, жаман сөз — уу.
• Жакшы сөз — таш эритет, жаман сөз — баш чиритет.
• Жакшы сөз жан семиртет, жаман сөз — жан кейитет.
• Жакшы сөз жан семиртет, жаман сөз жан кейитет.
• Жакшы сөз жан эргитет.
• Жакшы сөз жандын эшиги.
• Жакшы сөз менен жылан ийинден чыгыптыр.
• Жакшы сөз таш эритет, жаман сөз баш чиритет.
• Жакшы сөздү айбан да билетЖакшы сөз жандын эшиги.
• Жакшы сөздү айбан да түшүнөт.
• Жакшы сөзү менен күлдүрөт, назы менен күйдүрөт, мээрими менен сүйдүрөт.
• Жакшы сөзү менен сооротот, жаман токмогу менен ыйлатат.
• Жакшы сүйлөсө — гүл төгүлөт, жаман сүйлөсө — жин төгүлөт.
• Жакшы сүйлөсөң, бекер берет.
• Жакшы сыйлайт дили менен, жаман кыйнайт тили менен.
• Жакшы таап айтат, жаман каап айтат.
• Жакшы таз башын жашырбайт, жакшы аял ашын жашырбайт.
• Жакшы тамак жайдары кылат.
• Жакшы тамак калганча, жаман курсак айрылсын.
• Жакшы тамак калгыча, жаман курсак жарылсын.
• Жакшы тарбиядан жашоо жеңил.
• Жакшы тартип орнотсоң, элиң сыйлайт.
• Жакшы тилек — жарым ырыс.
• Жакшы тилек — жарым ырыскы.
• Жакшы тондун жакасы бар, жеңи жок, жакшы адамдын ачуусу бар, кеги жок.
• Жакшы төөнүн мурду жырылбайт.
• Жакшы уктагың келсе, жатаарда тое ичпе, болбосту ойлонуп капага түшпө.
• Жакшы ургаачы колго түшсө күң болбойт.
• Жакшы ургаачынын колунда куту, койнунда ырысы толо.
• Жакшы уул атадан, жаман уул батадан.
• Жакшы уул эл ишине жарайт, жаман уул колуңду карайт.
• Жакшы уул элине баш болот, жаман уул элине кас болот.
• Жакшы уулдун башына ырыс менен кенч ойнойт, жаман уулдун башына келтек менен камчы ойнойт.
• Жакшы үйгө келгенде, жаман адам мас болот.
• Жакшы ыр жан жыргатат.
• Жакшы эл камын ойлойт, жаман өз камын ойлойт.
• Жакшы эли менен, жер кени менен (даңктанат).
• Жакшы элпек болот, жамандын колунда келтек болот.
• Жакшы энелер төш жебейт.
• Жакшы эр — эли менен, жакшы жер — кени менен.
• Жакшы эр (жигит) элин өргө сүйрөйт, жаман эр (жигит) элин көргө сүйрөйт.
• Жакшы эрге жаман эр малы менен теңелет.
• Жакшы эрге жаман эр, жары менен теңелет.
• Жакшы эрге кыз барса, сылап сылап султан кылат.
• Жакшы эрдин жашын сураба, жакшы аттын тишин ачпа.
• Жакшыга — жанаш, жамандан — адаш.
• Жакшыга (эстүүгө) айтсаң билет, жаманга (эссизге) айтсаң күлөт.
• Жакшыга айткан сөз жүрөктө калат.
• Жакшыга акыл айтсаң, таап алгандай сүйүнөт, жаманга акыл айтсаң, алдап алчудай күйүнөт.
• Жакшыга барсаң (түшсөң) жашарып жарайсың.
• Жакшыга бир ата, жаманга да бир ата.
• Жакшыга бир сөз, жаманга миң сөз.
• Жакшыга жакын болсоң, колуң асманга жетер, залим менен жакын болсоң, башың жерге кирер.
• Жакшыга жакындаба, өзү сени сүйбөгөн соң.
• Жакшыга жалынса — жан калат, жаманга жалынса — бир кашык кан калат.
• Жакшыга жаман айтсаң, бейпай болот.
• Жакшыга жанаш, жамандан адаш.
• Жакшыга жата кал, жаманга ката кал.
• Жакшыга жут жок, жаманга кут жок.
• Жакшыга жүрүм жок, жаманга өлүм жок.
• Жакшыга кызмат кылсаң — калынды дээр, жаманга кызмат кылсаң — жалынды дээр.
• Жакшыда жалуу жок, жаманда каруу жок.
• Жакшыда жамандын сөз акысы бар, байда жардынын көз акысы бар.
• Жакшыда жатым жок, жаманда батым жок.
• Жакшыда кек жок, жаманда тек жок.
• Жакшыда кек жок, кекчилде тек жок.
• Жакшыдан — мөөн, жамандан — жаан.
• Жакшыдан ат калат, жамандан дат калат.
• Жакшыдан башчы койсоң элди түзөтөөр, жамандан башчы койсоң элди жүдөтөөр.
• Жакшыдан бөөн, жамандан — жаан (туулат).
• Жакшыдан жаман туулса — чыгаша, жамандан жакшы туулса — киреше.
• Жакшыдан жаман туулса эм табылбайт, жамандан жакшы туулса тең табылбайт.
• Жакшыдан качпа, жаманга баспа.
• Жакшыдан пайда тийбейби — эки таалай төп болсо, жамандан пайда тийбейби — өз курсагы ток болсо.
• Жакшыдан сөз калат, соодагерден бөз калат, усталардан дат калат, молдолордон кат калат.
• Жакшылардын сөздөрү май сепкендей, жамандардын сөздөрү тай тепкендей.
• Жакшылыгын алса — кут, жамандыгын алса — жут.
• Жакшылык — жамандыкты бирдей ойлон.
• Жакшылык ай менен күндөй, бардык элге бирдей, жаралганың чын болсо, пайда кыл карап жүрбөй.
• Жакшылык болсо билип ал, жаш куракта билим ал.
• Жакшылык жакшылык менен бүтпөйт.
• Жакшылык жан эритет, жамандык жан кейитет.
• Жакшылык жерде калбайт.
• Жакшылык жолдо калбайт, асыл таш жерде калбайт.
• Жакшылык көрсө — дүңгүрөп калат, жамандык көрсө — үлдүрөп калат.
• Жакшылык кылсаң — ырыска батасың, калпың кармалса кайда качасың.
• Жакшылык кылсаң бирөөгө бир жамандык ойлонот, жамандык кылсаң бирөөгө тагдырым деп тим болот.
• Жакшылык өмүр шамы, чөккөн көңүлдү чалкытат, өчкөн отту тамызат.
• Жакшылыкка жакшылык — ар адамдын башында, жамандыкка жакшылык — эр адамдын башында.
• Жакшылыкка жакшылык, ар кишинин ишидир, жакшылыкка жамандык, көр кишинин ишидир, жамандыкка жакшылык, эр кишинин ишидир, жамандыкка жамандык, кем кишинин ишидир.
• Жакшылыктан кечик, жамандыктан кечикпе.
• Жакшылыкты досуңа кыл, досуңдан артса өзүңө кыл.
• Жакшылыкты унуткан, жамандыкка жолугат.
• Жакшылыктын жолу узун, ыймандуулуктун колу узун.
• Жакшыны — сөз өлтүрөт, жаманды — таяк өлтүрөт.
• Жакшыны — сөз ээрчийт, жаманды — чөп ээрчийт.
• Жакшыны жаман кылган мал сени.
• Жакшыны жараштыр, жаманды адаштыр.
• Жакшыны жатым дебе, жаманды досум дебе.
• Жакшыны коштой бил, жаманын таштай бил.
• Жакшыны көргөн, жаманды бөлгөн — бул акылмандык.
• Жакшыны көрсөңжакшы болосуң, бакшыны көрсөң бакшы болосуң.
• Жакшыны көрүп пикир кыл, жаманды көрүп шүкүр кыл.
• Жакшыны мактасаң, жоону чабат, жаманды мактасаң, каман чалат.
• Жакшыны мээнет чырмаса, жакыны менен кас болот, баланы мээнет чырмаса, сарыкарт түшүп таз болот.
• Жакшыны мээнет чырмаса, жакыны менен кас болот.
• Жакшыны отко салса ойноп турат, күлгө салса күлүп турат.
• Жакшыны сөз өлтүрөт, жаманды таяк өлтүрөт.
• Жакшыны сөз ээрчийт, жаманды чөп зэрчийт.
• Жакшыны сыйласаң эсинен кетпейт, жаманды сыйласаң эшигиңден кетпейт.
• Жакшыны уккуң келсе, жаманды айтпа.
• Жакшыныкын сатып ич, жамандыкын басып ич.
• Жакшынын — шарапаты, жамандын — кесепети.
• Жакшынын акылы ташка тамга баскандай, жамандын акылы түз жерге казан аскандай.
• Жакшынын асты тар, арты кең болот.
• Жакшынын аттан жыгылганы да жакшы.
• Жакшынын аты жакшы.
• Жакшынын аты өчпөйт.
• Жакшынын бир аты залим, бир аты зулум.
• Жакшынын жакшы билээр сымбатын, жамандар кайдан билсин, адамдын арзаны менен кымбатын.
• Жакшынын жакшылыгы (пайдасы) тиер ар жерде, жамандын жамандыгы (зыяны) тиер тар жерде.
• Жакшынын жарыгы жалпыга тиет.
• Жакшынын жаты болбойт, жамандын уяты болбойт.
• Жакшынын иши да, сөзү да элге пайда, жаманда андай сапат кайда.
• Жакшынын иши жугат, жамандын бити жугат.
• Жакшынын колуна мал түшсө жалпы эл менен көрөр, жамандын колуна мал түшсө түбөлүк кетпестей көрөр.
• Жакшынын көкүрөгү элге калкан.
• Жакшынын көөнүн калтырганча, жамандан муш же.
• Жакшынын өзү да жакшы, сөзү да жакшы, жамандын өзү да жаман, оозунан чыккан сөзү да жаман.
• Жакшынын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
• Жакшынын өмүрү жарым.
• Жакшынын сөзү жатык болот, жамандын сөзү кычык болот.
• Жакшынын сөзү каймак, жамандын сөзү токмок.
• Жакшынын сөзү кепил, жамандын өзү кепил.
• Жакшынын сөзү таш эритет, жамандын сөзү баш чиритет.
• Жакшынын сөзү ташка тамга баскандай.
• Жакшынын сөзүн капка сал.
• Жакшынын тебетейи кебинен кетпейт (жанбайт).
• Жакшынын тоюна бар, жамандын өлүмүнө бар.
• Жакын жерге куда болсоң, түрдүүушак сөз келээр.
• Жакын талашса, жатка жем.
• Жакынга көз жеткирет, алыска тил жеткирет.
• Жакындагы тебишет, ыраактагы кишенешет.
• Жакынды жаралаба, алысты каралаба.
• Жакыны көп жазганбайт.
• Жакынын сыйлабаганды жат сыйлабайт.
• Жакыныңа жат болбо, өз элиңе кас болбо.
• Жакырдын жайын жалчы билет.
• Жакырчылык илдет, жан багуу — милдет.
• Жакырчылыкта табылбайт тыйын.
• Жалакор жалаа издейт, паракор жалаадан кетпейт.
• Жалактап шыпыр болбо, жан кечти түшөт колго.
• Жалам айраны жок баласынын аты Жууратбек.
• Жалаң кудайга ишенген жөө калат.
• Жалбыраксыз гүл болбойт, тикенексиз тил болбойт.
• Жалгабаган кудайга, жалынбаса не болот.
• Жалгаймын деп үзүп алба, түзөймүн деп бузуп алба.
• Жалган айтсаң, жадында сакта.
• Жалган жерден өрт чыкпайт.
• Жалган сөз бел ашырган менен эл ашырбайт.
• Жалган сөз сени жарытпайт, чындык сөз сени карытпайт.
• Жалган эсеп түпкө жетет.
• Жалганды чын кайтарар.
• Жалганчы аксактан мурда колго түшөт.
• Жалганчы өлгөн адамды күбө тутат.
• Жалганчынын сөзү жалганга кетет.
• Жалганчынын чын сөзү жалганга кетет.
• Жалгыз аттуу — жарышчаак, жаргак шымдуу — күрөшчөөк.
• Жалгыз аттуу жарышчаак, жаман катын урушчаак.
• Жалгыз аттын чаңы чыкпайт, жалгыз эрдин даңкы чыкпайт.
• Жалгыз аттын чаңы чыкпайт, чаңы чыкса да, даңкы чыкпайт, жалгыз эрдин аты чыкпайт, (жалгыз кишинин үнү чыкпайт) аты чыкса да даңкы чыкпайт.
• Жалгыз бала атка чапса, атасы көчүгүн көтөрөт.
• Жалгыз баласынын көзүн чыгара чабат.
• Жалгыз болсоң жакшынын жөрөлгөсүжаныңда болсун.
• Жалгыз болсоң чогоол бол, көп жанынан түңүлсүн, жарды болсоң кооз бол, бай жанынан түңүлсүн.
• Жалгыз болсоң чогоол бол, көп жанынан түңүлсүн.
• Жалгыз болсоң шок бол.
• Жалгыз бээлүү жан сактайт, эки бээлүү эл сактайт.
• Жалгыз дарак токой болбойт, жалгыз таруу ботко болбойт.
• Жалгыз дарак токой болбойт.
• Жалгыз жүргөн жарыбайт, жарыса да марыбайт.
• Жалгыз жүрүп жол тапканча, көп менен бирге адаш.
• Жалгыз жыгач үй болбойт, жалгыз жигит бий болбойт.
• Жалгыз иттин үргөнү билинбейт, жалгыз кишинин жүргөнү билинбейт.
• Жалгыз карга бокко тойбойт.
• Жалгыз кол түйүн чечпейт.
• Жалгыз кыз — жалама туз, эки кыз — эрмек кыз, үч кыз ата — энеге күч кыз.
• Жалгыз кылган уурунун, жаманаты — жалпыга.
• Жалгыз өгүз кош болбойт, жаакташкан дос болбойт.
• Жалгыз өгүз кош болбойт, эки арамза (жаакташкан, жакалашкан) дос болбойт, дос болсо да акыбети оң болбойт.
• Жалгыз өлө жегиче, досуң менен бөлө же.
• Жалгыз өлсө — чуу чыкпайт, жар ураса суу чыкпайт.
• Жалгыз өлсө чуу чыкпайт, жар куласа суу чыкпайт.
• Жалгыз таруу ботко болбойт, ботко болсо коюу болбойт, жалгыз адам тутка болбойт, тутка болсо да журтка болбойт.
• Жалгыз үйдүн тамагы жетсе да, табагы жетпес.
• Жалгыз чапкан ат күлүк.
• Жалгызга жар — кудай.
• Жалгызга жылдыз жолдош.
• Жалгыздыгын жашырган көбөйбөйт.
• Жалгыздык жалдыратат, жалкоолук шалдыратат.
• Жалгыздык жалдыратат.
• Жалгыздын жары — кудай.
• Жалдуу болсо — ат, жакалуу болсо — тон.
• Жалкоо — ашка белен, ишке керең.
• Жалкоо «биз бүтүрдүк» деп, бүткөн иштин башында.
• Жалкоо «качан тамак берет» деп, катынынын кашында.
• Жалкоо жеңилдин асты менен оордун үстү менен жүрөт.
• Жалкоо карап отуруп чарчайт.
• Жалкоого аш болсо да, иш болбосо.
• Жалкоого иш буюрсаң, өзүңө акыл үйрөтөт.
• Жалкоого кеч кирбейт, жаманга эс кирбейт.
• Жалкоого күн кечкирбейт.
• Жалкоого шылтоо көп.
• Жалкоолук адамды карытат, эмгек адамды байытат.
• Жалкоону алкы башкарат, ак ниетти намыс башкарат.
• Жалкоонун иши аз, себеби көп.
• Жалкоонун сыркоосу көп, жандеменин шылтоосу көп.
• Жалкоонун шылтоосу көп.
• Жалпылап көтөргөн жүк жеңил.
• Жалтанбаган жоону жеңет, жадабаган тоону жеңет.
• Жалчы жумшаган жарыбайт, кул жумшаган куунабайт.
• Жалчы жумшаган жарыбайт.
• Жалчы мал багат, жакшылар калың салат.
• Жалы барда чамынган, жаман аттын белгиси, жаны барда жалынган — жаман эрдин белгиси.
• Жалын пастайт, желпилдеген чок калат.
• Жалындуу жаштык кезиңде жазгы суудай ташкында.
• Жалындуу эрдин белгиси — жалтанбай тосот жоо бетин.
• Жалынса жакшы кечээр, чапса болот өтөөр.
• Жаман — жакшы кеп болсо, өз оозуңдан чыгарба.
• Жаман — жакшыны териштирүү кыйын.
• Жаман — каап сүйлөйт, жакшы — таап сүйлөйт.
• Жаман — кишиден кийин, иттен илгери.
• Жаман — өз ашынан куру калат.
• Жаман — эки аяк аш ичсе, бир аягы башына жүк болот.
• Жаман (же жалгыз) аттуу жарышчаак, жаман тондуу күрөшчөөк.
• Жаман агайын — күнүчүл, жакшы агайын — сынчыл.
• Жаман адам — өз ырыскысына өзү түкүрөт.
• Жаман адам жакшыны тааныбайт.
• Жаман адам өзү боло албайт, болгонду көрө албайт.
• Жаман айгак жанына тартат.
• Жаман айгыр үйүрүнө тап.
• Жаман айгыр энесине тап берет.
• Жаман айтпай жакшы жок.
• Жаман айыл болгонун милдет кылат.
• Жаман атка жал бүтсө, жалына торсук байлатпайт.
• Жаман атка камчы, жакшы атка камчы.
• Жаман атты жакшы бакса тулпар болот.
• Жаман атты жакшы баксаң — тулпар, күйкөнүн табын тапсаң — шумкар.
• Жаман атты жал басат, жаман аялды чач басат.
• Жаман атты мингенче жөө жүргөн артык, жаман катын алганча бойдок жүргөн артык.
• Жаман аял белгиси казаны калат жуулбай, кабы калат буулбай.
• Жаман аял кетем деп коркутат, жаман эркек өлөм деп коркутат.
• Жаман бала тентек, жакшы бала элпек.
• Жаман бергенин доолайт.
• Жаман болбой жакшы болбойт.
• Жаман болоор жигит чегинчээк, кедей болоор жигит эринчээк.
• Жаман болоор жигиттер, өз боюна кас болот.
• Жаман болсо катының, ичтен жеген митедей.
• Жаман болсоң — бир кишисиң, жакшы болсоң — миң кишисиң.
• Жаман бука өз башына чөп үйөт.
• Жаман да (же кичине да) болсо, өз козуман кочкор салам.
• Жаман да болсо атабыз, жакшыны кайдан табабыз.
• Жаман дарт — жалкоолук.
• Жаман достон ачык душман артык.
• Жаман жайын айтам деп, баарын айтат.
• Жаман жакшыны сыйлабайт.
• Жаман жанын сатат, малын катат, жакшы малын сатат, элин катат.
• Жаман жаңдаса «жаңдайт» дейт, акыл айтса «алдайт» дейт.
• Жаман жарманын кызуусу (же ысыгы) менен черүүгө аттанат.
• Жаман жарманын ысыгы менен черүүгө аттанат.
• Жаман жашка тойбойт, жашка тойсо да ашка тойбойт.
• Жаман жашырынбайт, жакшы көрүнбөйт.
• Жаман жигит жан сактайт, жакшы жигит эл сактайт.
• Жаман жигит той бузат, жаман аял үй бузат.
• Жаман жоктон жогору.
• Жаман жолдош жоого алдырат, жаман сөз доого калтырат.
• Жаман жолдош жоого алдырат, жантык жолдош уятка калтырат.
• Жаман жолдош көлөкө сыяктуу: күн ачыкта качып кутула албайсың, күн бүркөктө издеп таба албайсың.
• Жаман жолдоштон жалгыздык артык.
• Жаман жүргөн киши өзүн билбейт, башка бирөөнү назарына илбейт.
• Жаман жүрүп жакшы болгондон сактан, жарды жүрүп бай болгондон сактан.
• Жаман жыл эстен кетет, жаман кошуна эстен кетпейт.
• Жаман жылкы жал күтсө (жал бүтсө), жанына торсук байлатпайт.
• Жаман инек — музоочул, жаман катын — төркүнчүл.
• Жаман инек музоочул, жаман катын төркүнчүл.
• Жаман ит жазгы тамактан куру кылат.
• Жаман ит жайлоодогу жармадан үмүт кылат.
• Жаман ит күндүз үрөт, жаман күйөө кайын менен айыл жүрөт.
• Жаман ит күндүз үрөт.
• Жаман ит ыркырап буттан алат, жаман катын аркырап беттен алат.
• Жаман иттин аты «Бөрү — басар».
• Жаман иттин чычкысы түлкү кууганла келет.
• Жаман каап сүйлөйт, жакшы таап сүйлөйт.
• Жаман калем, жакшы эстен мыкты.
• Жаман катын — күндө уруш.
• Жаман катын алганча — бойдок жүргүн өлгөнчө, жаман бычак алганча — тиштеп жегин тойгончо.
• Жаман катын алганча, бойдок жүргөн артык.
• Жаман катын белгиси, жапкан наны карала, беш эчкиси тууса эле, бел кырчоодон сарала.
• Жаман катын мактанат, жарга тартып аттанат.
• Жаман катын терисин жыйбай иттен көрөт, башын жуубай биттен көрөт.
• Жаман катын чыккан жерин төркүнсүйт.
• Жаман катындын амалы кырк эшекке жүк.
• Жаман кийим жок болсо, жакшы кийим кор болот.
• Жаман киши мал күтсө, жанына коңшу кондурбайт.
• Жаман киши мас болсо, жакыны менен кас болот.
• Жаман киши өз камы үчүн күйүнөт, жакшы киши эл камы үчүн жүгүрөт.
• Жаман киши өз үйүндө коноксуйт, жаман кыз өз үйүндө манапсыйт.
• Жаман кишиден кийин, иттен илгери.
• Жаман кой шишегинде карыйт.
• Жаман койчу жайытын бир күндө түгөтөт.
• Жаман көргөн уулу түп тутат.
• Жаман көргөндүн бөркү казанбактай.
• Жаман көрсө жармасын бербей койсун.
• Жаман көрүп май бергенче, жакшы көрүп чай бер.
• Жаман кушту жакшы бакса шумкар болот.
• Жаман кыз бет тырмаак болот.
• Жаман кыз тамак үчүн ыйлайт, жакшы кыз энесин сыйлайт.
• Жаман кыздын белгиси — жазгы келген коноктой, үй-бүлөсүн жүдөтөт мизи мокок ороктой.
• Жаман кыздын сөздөрү, көк желкеге ургандай.
• Жаман кылып коюучу, жакшысы уят болуучу.
• Жаман кыргый сагызганга жем.
• Жаман малын катат, жакшы элин катат.
• Жаман малын коруйт, жакшы арын коруйт.
• Жаман менен жанашканча бир кылым, жакшы менен чай кайнамча бирге бол.
• Жаман менен жолдош болбо, наадан менен сырдаш болбо.
• Жаман менен жолдош болсоң каларсың уятка, жакшы менен жолдош болсоң жетерсиң муратка.
• Жаман менен жолдош болсоң, балаасына каласың.
• Жаман мененжолдош болсоңжоого алдырат.
• Жаман мыйзам жакшы элди жакыр кылат.
• Жаман өз ашынан куру калат.
• Жаман өз ишине кулдук урат.
• Жаман өз камы үчүн күйүнөт, жакшы эл камы үчүн жүгүрөт.
• Жаман өз үйүндө коноксуйт.
• Жаман өзү боло албас, болгонду көрө албас.
• Жаман өзүн билбейт, жакшыны көзгө илбейт.
• Жаман сөз доого калтырат.
• Жаман сөз жүрөккө барып так болот.
• Жаман тайын тааныбайт.
• Жаман тил үчүн жакшы баштан айрылыптыр.
• Жаман төө жабуусун жерийт, жаман адам айлын жерийт.
• Жаман төө мингенче, жөө жүргөн артык.
• Жаман туугандан жакшы коңшу артык.
• Жаман туугандан жакын кошуна артык.
• Жаман туугандын намысын талашам деп, жакшы душманың менен кас болбо.
• Жаман уй жайытын бир күндө түгөтөт.
• Жаман уй жарда музоолойт.
• Жаман уста темирди да согот, көмүрдү да согот.
• Жаман уул — атага кул.
• Жаман уул атасы өлгөндө бир көбөт, катын алганда бир көбөт.
• Жаман уул атасы өлгөндө көбөт.
• Жаман уул жакшы атанын наамын булгайт.
• Жаман үйдүн (жамандын) коногу билет.
• Жаман үйдүн ити кабанаак, жаман кыз болор тубанак.
• Жаман үйдүн коногу бийлейт.
• Жаман үйлүү жардыга борошолуу чилде кас.
• Жаман чарылдак болот, кабанаак иттей арылдак болот.
• Жаман чөйчөктөгү сууга чөгүп өлөт.
• Жаман эки аяк аш ичсе, бир аягы башына жүк болот.
• Жаман элдин жакшысы болгуча, жакшы элдин жаманы бол.
• Жаман энеден бала да качат.
• Жаман эрге кыз барса, уруп — согуп ултан кылат.
• Жаман эрге мал бүтсө, жанына коңшу кондурбайт.
• Жаман эрден мал тайса, жаздыктан башын көтөрбөйт.
• Жаман эрдин белгиси — үйдө баатыр, жоодо жок.
• Жаман эркек тууганчыл, жаман катын төркүнчүл.
• Жаман эсеп түпкө жетет.
• Жаман ээрден жайдагым артык, жаман катындан бойдогум артык.
• Жаман, жайын айтам деп, баарын айтат.
• Жаманга (соргокко) чоң аягыңды көрсөтпө.
• Жаманга айткан кайран сөз, өлгөнгө ыйлаган кайран көз.
• Жаманга айткан кайран сөз.
• Жаманга айткан сөз кулактын сыртында калат.
• Жаманга айткан эссиз сөз, өлүккө ыйлаган эссиз көз.
• Жаманга акыл айтсаң, тосо чыгып закүн айтат.
• Жаманга алкыш да жок, каргыш да жок.
• Жаманга барсаң (түшсөң) убайым менен карыйсың.
• Жаманга башчы болгончо, жакшыга коңшу бол.
• Жаманга берсең кызыңды, алтын башы кор болот.
• Жаманга дөөлөт жар болсө, көтөрө албай маң болот.
• Жаманга жакшылык кылба, жоорго бок сыйпаба.
• Жаманга жакын болсоң, жалаасы жугат.
• Жаманга жакындаба, эч пайдасы тийбеген соң.
• Жаманга жалынба, жакшыга таарынба.
• Жаманга жалынбагын малы бар деп, эшекти сылабагын жалы бар деп.
• Жаманга жардам кылсаң, жакшылыгыңды билбейт.
• Жаманга ишиң түшпөсүн, токойго кушуң түшпөсүн.
• Жаманга кеңеш айтсаң, буйруктай көрөт.
• Жаманга кеп айтам (гэп урам) деп, сөзүндү айып кылбагын.
• Жаманга кеп айтса, теңтушсуп калат.
• Жаманга күн салгыча, көтөрүп көргө сал.
• Жаманга олжо түшсө, бөлүшө албай колго түшүптүр.
• Жаманга өчөшпө.
• Жаманга сый жарашпайт.
• Жаманга сый көрсөтпө, уйга суу көрсөтпө.
• Жаманга сырыңды айтсаң, жарда жыгат.
• Жаманга үңүлбө, жакшыдан түңүлбө.
• Жаманга чоң аягыңды көрсөтпө.
• Жаманга чөп илээшет, жакшыга сөз илээшет.
• Жаманга эш тарткыча, жаакка беш тарт (же камчы менен беш тарт).
• Жаманга эш тарткыча, камчы менен беш тарт.
• Жаманда достук жок, жакшыда кастык жок.
• Жаманда тек жок, жакшыда кек жок.
• Жамандан жазган, нттен иймен, элиңди сүй.
• Жамандан жакшы болду деп кубанба, жакшыдан жаман болду деп кайгырба.
• Жамандан жакшы туулат адам айтса ынангыс, жакшыдан жаман туулат бир аяк ашка алгысыз.
• Жамандан жакшы туулат, адам айтса ынангысыз.
• Жамандан жакшылык артпайт, кедейден кешик артпайт.
• Жамандан жарты кашык аш артат.
• Жамандан жасоол койсо, жалгыз уулунун көзүн аңтара чабат.
• Жамандан кач, жакшыга жанаш.
• Жамандан кач, жакшыга кучак ач.
• Жамандан тил укканча, жакшыдан таяк же.
• Жамандан тон кийсең, тойдо доолайт.
• Жамандарга олжо түшсө, бөлүшө албай көпкө түшөт.
• Жамандардын жакшысы болгуча, жакшылардын жаманы бол.
• Жамандашпа турасың, жаакташпа — тунасың.
• Жаманды доого жиберсе, чуу чыгарат.
• Жаманды жаныңа жолотпой айрыл, жакшыны изде, артыңа кайрыл.
• Жаманды жасоол койсо, жалгыз уулунун көзүн чыгара чабат.
• Жаманды ит да каппайт, жакшыны жаман сөз ээрчибейт.
• Жаманды койсон жайына, күндө келет чайыңа.
• Жаманды кудай неге албайт, жаткан төөгө мине албайт.
• Жаманды мактаса жардан алыс кетиптир.
• Жаманды мактасаң, каманчалык өлтүрөт.
• Жаманды төө үстүнөн ит кабат, эл четинен жоо алат.
• Жаманды төө үстүнөн ит кабат.
• Жаманды эл четинен жоо алат.
• Жамандыгы болбосо, жат дегениң жок нерсе.
• Жамандыгы болбосо, жаштыгы калган жок.
• Жамандыгыбыз болбосо, жаштыгыбыз калган жок.
• Жамандык — өчпөйт, жоолашкан — өспөйт.
• Жамандык бир күндө, жакшылык миң күндө.
• Жамандык бирөө, жакшылык көп.
• Жамандык жалгыз келбейт, жаныңды эзип мээлейт.
• Жамандык жаманга жарашат.
• Жамандык жерге жатпайт, жакшылык ичке батпайт.
• Жамандык жерге жатпайт.
• Жамандык жолго баспагын — кырсык тилеп аласың, досуңа чуңкур казбагын — өзүң түшүп каласың.
• Жамандык издетпей эле табылат.
• Жамандык кылбасаң, жабыкпай жүрөсүң.
• Жамандык кылгандын үйү күйөт.
• Жамандыкка жакшылык — эр кишинин ишидир, жакшылыкка жамандык — ар кишинин ишидир.
• Жамандыкты амандык жеңет.
• Жамандыкты таманымдын астынан табам.
• Жамандыкты үнуткан — жакшы, жакшылыкты унуткан — жаман.
• Жамандын бажасы көп, жанына пайдасы жок.
• Жамандын бары таарынчак, ар бир ишке корунчаак.
• Жамандын барынан жогу, ачынан тогу.
• Жамандын барынан жогу.
• Жамандын берген ашынан, жакшынын айткан сөзү артык.
• Жамандын бир аты жоош, бир аты момун.
• Жамандын бир өнөрү артык, жата калып ат үркүтөт.
• Жамандын бир өнөрү артык.
• Жамандын бойдогу бийлейт, жардынын коногу бийлейт.
• Жамандын жакшысы болгончо, жакшынын жаманы бол.
• Жамандын жаманынын адам таппас амалы бар.
• Жамандын жан жыргалы — уйку, жалангычы — жылкы.
• Жамандын жан жыргатары — уйку.
• Жамандын жан сактары — айыл, жан жыргатаары — уйку, жалаңгычы — жылкы (же мал баккан).
• Жамандын жаны ардак.
• Жамандын жаны таттуу, жай табаары көр.
• Жамандын жароосуз жерде дыкандыгы болот.
• Жамандын жаштыгы өлгөнчө калбайт.
• Жамандын жолдошу (жек жааты) көп, жанына пайдасы жок.
• Жамандын жыргалы - уйку.
• Жамандын катыны болгуча, жакшынын жесири бол.
• Жамандын кесепети бир чакырым алда жүрөт.
• Жамандын койнунда жатканча жакшынын жанында жат.
• Жамандын колуна бийлик тийсе оңдурбайт.
• Жамандын колуна дес тийсе оңдурбайт.
• Жамандын колунан жакшы аш жегиче, жакшынын таягын же.
• Жамандын коногу билет, жардынын бойдогу билет.
• Жамандын көпкөнүжаман, бучуктун өпкөнүжаман.
• Жамандын миң сөзү, жакшынын бир сөзүнө татыбайт.
• Жамандын ойну жаман, буканын мойну жаман.
• Жамандын ойну калбайт.
• Жамандын өзү да өлөт, кою да өлөт.
• Жамандын өзү коркок, сөзү чоркок.
• Жамандын өзү тартуу, жакшынын сөзү тартуу.
• Жамандын өзү теңелбесе дагы сөзү теңелет.
• Жамандын өзүнөн да сөзү күчтүү.
• Жамандын сөзү — таркылдак, төөдөн кулап түшкөндөй.
• Жамандын сөзүн талашып, жакшы менен араз болбо.
• Жамандын тапканы — жапалак.
• Жамандын тонун кийсең, тойдо доолайт.
• Жамандын төрүндө отурганча, жакшынын ирегесинде отур.
• Жаманчылыкты аманчылык жеңет.
• Жаманы болбой жакшы жок, чымыны болбой бакшы жок.
• Жаманы кылып коюучу, жакшысы уят болуучу.
• Жаманы өлсө — бири өлөт, жакшысы өлсө баары өлөт.
• Жамгыр — жер ырысы.
• Жамгыр болбой дан болбойт, тегирмен болбой нан болбойт.
• Жамгыр жаабай булут көчпөйт, жан кыйналбай жумуш бүтпөйт.
• Жамгыр жааса, сел болсо — жаз да болсо кыш менен тең, бетинен бедер кеткен сон, — кымкап да болсо бөз менен тең.
• Жамгыр менен жер гүлдөйт, эмгек менен эр гүлдөйт.
• Жамгыр менен жер көгөрөт, бата менен эл көбөйөт.
• Жамгыр өзүн сел ойлойт, көлчүк (же кудук) өзүн көл ойлойт.
• Жампаны таяк менен чапсаң, өзүңө чачырайт.
• Жан — ооруган жерде.
• Жан аябаган жоо алат, мал аябаган доо алат.
• Жан аяшкан дос болбойт.
• Жан бар жерде каза (же өлүм) бар.
• Жан бергендин жанында турба.
• Жан бир чыгат, эки чыкпайт.
• Жан кейибей, иш бүтпөйт.
• Жан кыйналат дебесе, жардылыктан ким өлөт.
• Жан кыйналбай жан чыкпайт.
• Жан кыйналбай жумуш бүтпөйт, талаптанбай муратка жетпейт.
• Жан сакташ оңой, жан жыргатыш кыйын.
• Жан тартпаса да, кан тартат.
• Жан эки чыкпайт, бир чыгат.
• Жанашып калсаң (койсоң) жаманга, жакшылык кылбайт адамга.
• Жанга күйбөс кандай (таңдай) дос.
• Жанга күйгөн — жандай дос, жанга күйбөс — кандай дос.
• Жанга күйгөн жандай дос.
• Жандоочу кийик аттырат.
• Жандоочусу жакшы болсо, уулуңа кийик аттырат.
• Жандуунун жаны башка.
• Жанжагына карабайт, жакыным деп санабайт.
• Жанжемил, мурч жанга — тынч.
• Жанчканга дагы ал керек, жаныңды сакта а көрөк.
• Жаны ачыгандын жанына барба.
• Жаны барда жалынган - жаман эрдин белгиси.
• Жаны барда сүйүнгөн жаман эрлин белгиси.
• Жаны бардын, үмүтү (өмүрү) бар.
• Жанын аябаган жоо алат.
• Жанын баккан жарыбайт да марыбайт, элин баккан карыбайт да арыбайт.
• Жаның болсо мал табылат, ашың болсо, казан табылат.
• Жаныңа ким күйсө досуң ошо.
• Жаныңда жүз сомуң болгончо, жүз жолдошуң болсун.
• Жаңгакты чак, жаныңды бак.
• Жаңдоочу кийик аттырат.
• Жаңы дос келгенде, эски достун көзүнөн жаш чыгат.
• Жаңы жардын жалыны күчтүү.
• Жаңыга умтул, жалаадан кутул.
• Жаңылбас — бир гана Кудай, жазбас — кара жер.
• Жаңылбас жаак мүдүрүлбөс туяк болбойт.
• Жаңылыкты ач өсөсүң, жаңылсаң өчөсүң.
• Жаңыны эски сактайт, койду эчки сактайт.
• Жаңысында түлкү, эскисинде күлкү.
• Жапалак куш мактанса, жардан чычкан алдым дээр.
• Жапалак менен ташты урса да, жапалак өлөт.
• Жапалакты таш менен урса да жапалак өлөт, жапалак менен ташты урса да жапалак өлөт.
• Жапыз да болсо тоом бар, тайыз да болсо суум бар.
• Жар — эрдин жаны.
• Жар башында жапалак, жапалак көрсөң атып өт, жаманды көрсөң качып өт.
• Жар жыгылса суу бөгөйт, жалгыз өлсө ким жөлөйт.
• Жар түбү — кечүү, тоо түбү — эл.
• Жар ураса суу чыкпайт, жалгыз өлсө чуу чыкпайт.
• Жара айыкса так калат, жаман сөздөн кек калат.
• Жараат бүтөт, так калат.
• Жарактуу киши зар болбойт, камдуу киши кор болбойт.
• Жарактуу күнү жоо келбейт.
• Жаралуу кийик жата албас.
• Жараткандын бир күнү бар — жарым айга бергисиз, бир түнү бар — жатса уйку келгисиз.
• Жарачу уул жашынан.
• Жаргылчактуу катын — жакшы катын, электүү катын — эрке катын.
• Жардамы тийбеген — жардам күтпөсүн.
• Жарды — байга жетем дейт, бай — кудайга жетем дейт.
• Жарды байга жагынам деп, жалгыз эчкисинен айрылыптыр.
• Жарды байыйт, жаш чоңоёт.
• Жарды болоор жигит эринчээк (кээде дөөлөтүнө мас) болот.
• Жарды болоор жигиттер, дөөлөтүнө мас болот.
• Жарды болор жигит, эринчээк болот.
• Жарды болсоң — көчүп көр, жалгыз болсоң — өлүп көр.
• Жарды болсоң да — ардуу бол.
• Жарды болсоң жоомарт бол, бай малынан түңүлсүн.
• Жарды болсоң көчүп көр.
• Жарды болсоң, байдай бол, жалгыз болсоң, көптөй бол.
• Жарды жүрүп бай болгондон сактан.
• Жарды менен жоолаш болгончо, бай менен барымталаш бол.
• Жардыга бай чоң, жалгызга көп чоң.
• Жардыга таарынба.
• Жардылыгын жашырган байыбайт, жалгыздыгын жашырган көбөйбөйт.
• Жардылык жаман эмес, жалкоолук жаман.
• Жардылык уят эмес, байлык мурас эмес.
• Жардылык уят эмес, жалкоолук уят.
• Жардымын десең — аласаң койбойт, жалгызмын десең, кудайың койбойт.
• Жардыны кыйнаган менен, жар түбүнөн суу чыкпайт.
• Жардынын бир тойгону — байыганга барабар.
• Жардынын бокчосуна коёндун кулагы батпайт.
• Жардынын жалгыз аты айгыр, жатып алып кайгыр.
• Жардынын жалгыз аты качааган.
• Жардынын жаны ардактуу, байдын малы ардактуу.
• Жардынын жаны кыйналат, байдын малы кыйналат.
• Жардынын жети каңшаары бар.
• Жардынын кызы арзан деп, жайсыздан катын алба.
• Жардынын ую жылда кысыр.
• Жардынын үйүн коногу бийлейт, жамандын үйүн бойдогу бийлейт.
• Жардынын чөнтөгүнө акча түшсө, турна болуп кыйкырат.
• Жаркырагандын баары эле алтын эмес.
• Жарлуу күнү конок келбейт, жарактуу күнү жоо келбейт.
• Жарма тамыр жарытпайт.
• Жарма, жарма да болсо карма.
• Жарма, чайды жаман деп, этти кайдан табасың.
• Жармага таарынып, бирөөгө жамандык издебе.
• Жарманын кызуусу менен черүугө аттаныптыр.
• Жармаңа ченеп суу куй, жылкыңа ченеп ышкыр.
• Жарнамаң мыкты болсо, соодаңжакшы болот.
• Жароокер катын жатканча таяк жейт.
• Жартыны бөлүп жеген таттуулуктун белгиси.
• Жартыны жарып жеген татуулуктун белгиси.
• Жарыбаганга иш түшсө тозуп калат азамат.
• Жарыбагандын кызын жалчыбаган алыптыр, экөө биригип журтта калыптыр.
• Жарык дүйнөдө бир улак жаралса, бир түп шыбак кошо жаралат имиш.
• Жарыкта малың көздөп (жыйнап) ал, караңгы кирсе көз жетпейт.
• Жарылганды ууру алат.
• Жарым жолдо кайткандын жолу болбойт.
• Жарым ниет — жарым ырыс.
• Жарыңды гүл арасынан тап, багыңды эл арасынан тап, балаңды эл арасына бак.
• Жарыяң таасирдүү болсо, базарың өкүмдүү болот.
• Жасалса күнөө, жалооруп өрөпкүбө.
• Жат — жарытпайт, өз — өлтүрбөйт.
• Жат жалгабайт, өз өлтүрбөйт.
• Жата берсе ат арыйт, жүрө берсе жол арбыйт.
• Жата берсең чалкалап, мал семирбейт кайкалап.
• Жатаар курсак жармадан айлансын.
• Жатаарда көп ичкен, жаман түш көрөт.
• Жатакчыны тер кысса, жүгүн жөө ташыйт.
• Жаталак — өлөт, чычалак — көнөт.
• Жатар курсак жармадан айрылсын.
• Жатка жанашып, өзгө карасанаба, жаткан арстандан жорткон түлкү көп билет.
• Жаткан бойро, жүргөн дарыя.
• Жаткан оору эмес, баккан оору.
• Жаткан өгүз жок.
• Жаткан өгүзгө чөп жок.
• Жатканга жаан жукпайт (же тийбейт).
• Жатып жеген, катып жейт.
• Жатып ичеер жигиттен, сарамжалдуу чал жакшы.
• Жатып ичер — жан бакты.
• Жатып ичер аш болсо, жалкоолук жанга тынч экен.
• Жатып ичер аш болсо, жардылык жанга тынч экен.
• Жатып ичер жаман адат, көп жашатпай жайыңды табат.
• Жатып ичээр — жанбакты.
• Жатып ичээр жаман адат, көп жашатпай жайыңды табат.
• Жатып ичээр жарма болсо, жардылык жанга тынч экен.
• Жатып ичээрге жай менен кыштын айырмасы жок.
• Жатып өлгүчө, атып өл.
• Жаш — каруусу менен, карт — кеңеши менен.
• Жаш — күчү менен, кары — акылы менен.
• Жаш - күчү менен, кары — кеңеши менен.
• Жаш — улук эмес, ажал — улук.
• Жаш бутактын ийилгени — сынганы, жаш жигиттин уялганы — өлгөнү.
• Жаш жыгач отундан жаркырап күйгөн тезек жакшы.
• Жаш жыгачка куу жыгач сүйөнүп өсөт.
• Жаш кайың желди сүйөт, жаш жүрөк теңди сүйөт.
• Жаш карыса да, жан карыбайт.
• Жаш кезде коркок болсо, карыганда чоркок болот.
• Жаш кезинде сыйлай жүргүн аксакалды, карыны, картайганда кайра өзүңө, сыйдын тийет жарыгы.
• Жаш келсе — ишке, кары келсе — ашка.
• Жаш кургаганда — жетимдик унут болот.
• Жаш курдаш эмес, заман курдаш.
• Жаш күчү менен, кары кеңеши менен.
• Жаш төккөндөн көрө, маңдай тер төк.
• Жаш улук эмес, акыл улук.
• Жаш улук эмес, өлүм улук.
• Жаш устанын бычагынын учу эки миз.
• Жаш чак — алтын так.
• Жашаганды билбеген, жашоонун баркын кетирет.
• Жашка — кызмат, карыга — урмат.
• Жашоо — бирге, өлүм — башка.
• Жашоо кандай болсо, өлүм ошондой болот.
• Жашоо ырахаты — ден соолук.
• Жашоодон кечүү — акылсыздык.
• Жашоонун өзүжашыл өрт.
• Жашта берсин мээнетти, карыганда берсин дөөлөттү.
• Жаштайында сүзөнөөк бөлсө, картайганда үзөнөөк болот.
• Жаштардын басканы — жыргал, карылардын жатканы — жыргал.
• Жашты жадатсаң — чабат, итти жадатсаң — кабат.
• Жаштык бар жерде жалын бар.
• Жаштык деген кеп эмес.
• Жаштык жашынып кетет, карылык камынтпай келет.
• Жаштык кезиң — мастык кезиң.
• Жаштык коштошпой кетет, карылык учурашпай келет.
• Жаштык менен ден соолуктун кадыры карыганда билинет.
• Жаштык укмуштуу доор, жаракөр уяттуу бол.
• Жаштыктын кадырын карыганда билет.
• Жаштын кайраты бар, карынын айбаты бар.
• Жаштын тилеги бир, жибектин түйүнү бир.
• Жашчылык — жайдын жамгыр өткүнү.
• Жашчылык өзү — чөп гүлү, жайдын жамгыр өткүнү.
• Жашы бирге — курдаш, жаны бирге — сырдаш.
• Жашы жеткен адамдын, төрүнөн көрүжуук болот.
• Жашы улуу болсо да, жаны курбу көп болот.
• Жашыл — оңот, жаш - чоңоёт.
• Жашыл оңот, жаш чоңоет, кызыл оңот, кыз чоңоет.
• Жашында жигит октолот (же шок болот), жашаганда токтолот, жалгабаса кудайым жабыгып жүрүп жок болот.
• Жашыңда берсин (кылсаң) мээнетти, карыганда берсин (көрөсүң) дөөлөттү.
• Жашыңда берсин мээнетти, карыганда берсин дөөлөттү.
• Жашыңда денең чың болсо, карыганда тың болорсуң.
• Жашыңда калжың болсоң, карыганда мылжың болорсуң.
• Жашыңдан жаман жолго баспаганың, адамдык сапатынды сактаганың.
• Жашырган жиниң болгуча, ачык жемең болсун.
• Же ойногон оюн жок, же мүлжүгөн моюн жок.
• Жебей туруп, сиңирээриңди ойлон.
• Жебейм, жебейм деп жемекей катын түгөтөт.
• Жебес жерге чөп бүтөт, ичпес жерге суу бүтөт.
• Жебесе да — бөрүнүн оозу кандуу.
• Жебесең да май жакшы, ичпесең да чай жакшы.
• Жебести ашка салба, билбести ишке салба.
• Жеген билбейт, туураган билет эттин жакшы жаманын.
• Жеген ооз уялат.
• Жеген оозго жарашат.
• Жегенде тойбогон, жалаганда тоймок беле.
• Жегендин кусмайы бар.
• Жегени да жаман, дегени да жаман.
• Жегениңди көп көрбөйм, алыштырганда аз болбосун.
• Жегениңдин наркы бар, жебегендин дарты бар.
• Жегениңдин наркы бар.
• Жегичтики суудан суута кетет.
• Жез кадырын жезчи билет, эр кадырын эл билет.
• Жез эскирсе дат болот, желедеги кулун ат болот.
• Жездеме ишенип жүрүп жесир калдым.
• Жейин десе — тиши ооруйт, берейин десе — ичи ооруйт.
• Жек көрүүдөн кастык туулат.
• Жеке өтүктүүгө жете албайт, соору өтүктүү бата албайт.
• Жекен жеринде көгөрөт, эр элинде көгөрөт.
• Жел желпинте соккон менен, таң мезгилсиз ата койбос.
• Жел жүрбөсө, чөптүн башы кыймылдабайт.
• Жел менен жарышпа, көлөкөңдү кууба.
• Жел өпкөнүн деми сууйт.
• Жел сөз жанга дары болбойт.
• Жел чыкпаса жан чыгат.
• Желдин чаңдуусу жаман, сөздүн каңкуусу жаман.
• Желдүү боз баланы жеткире мактаба.
• Желдүү күнү сүйлөбө — сөзүң сая кетпесин, тумандуу күнү караба — көзүң сая кетпесин.
• Желе түбү — казык, жекен түбү — азык.
• Желеде кулун жетилсе, аргымак күлүк ат болот.
• Желип өмүр өткөн соң, жигит болбойт чал кайтып.
• Желмогуздун эң кичинекейи кыйын.
• Желмогуздун эң кичүүсү кыйын.
• Жем талашпас куш болбос, сөз талашпас эр болбос.
• Жем талашып боктон өлбөй, эл талашып октон өлгөн жакшы.
• Жемди көргөн кыргый торду көрбөйт.
• Жемди көрүп, көктөгү куш торго түшөт.
• Жемелесе жерге кирбеген, көтөрмөлөсө көккө чыкпаган, көтөрүңкү көк челек деген болуптур.
• Жемиштин жайын жеген билбейт, багбан билет.
• Жең ичинде кол жүрөт, эл ичинде эр жүрөт.
• Жеңем билди дегенче, жер жүзү билди десеңчи.
• Жеңеме (же энеме) ишенип, эрсиз калдым.
• Жеңең билди дегенче, жер жүзү укту десеңчи.
• Жеңи жаман — аш алып иче албайт.
• Жеңил акыл - бутка күч.
• Жеңилбес кол — эл, кыйшайбас жол — эмгек.
• Жеңилди жерден, оорду колдон алган.
• Жеңилер жоо алды — артына карабайт.
• Жеңишке жеткен бактылуу, жерине берип бактыны.
• Жер — казгандан, ушак — айткандан түгөнбөйт.
• Жер — казына, суу — алтын.
• Жер — ырыстын киндиги, билим — ырыстын тизгини.
• Жер азыгы — суу.
• Жер байлыгы — эл байлыгы.
• Жер жалмаган неченди: падыша, төрө, чеченди, оозунан кудай түшпөгөн зикир чалган эшенди.
• Жер жемишин берет, эл эмгегин берет.
• Жер кишинин акысын жебейт.
• Жер кулагы жети кат (эмне болсо да угула берет).
• Жер кулагы жети кат.
• Жер куураса, алабата чыгат.
• Жер мээнетти жебейт.
• Жер семизи — мал семизи.
• Жер тамыры чөп өстүрөр, эл тамыры от күйгүзөр.
• Жер тамырынан эл тамыры көп.
• Жер тармал — өн, жеңиш үчүн — өл.
• Жер тойбой — эл тойбойт.
• Жер эмгекти жебейт.
• Жер эрдин эмгегин жебейт.
• Жер ээн болсо, доңуз дөбөгө чыгат.
• Жер ээн болсо, суур (кээде доңуз) дөбөгө чыгат.
• Жерге келет бир кезек, жерге кезек келгенде: байчечекей чөп жайнайт, эрге келет бир кезек, эрге кезек келгенде, эгиз күлүк ат байлайт.
• Жерге өзүң ийилбесең, жер сенден кийиндейт.
• Жерге өзүң көөмп алып, жерге таарыныч кылбагын.
• Жерге түшкөн — жетимдики.
• Жерге түшкөн гүл болот, отко түшкөн күл болот.
• Жерге чачылган кык, тогуз жылы пайдасын тийгизет.
• Жерде жаткан жумуртка — асманда учкан канаттуу.
• Жерде жаткан жумуртка, асманда учкан куш болот.
• Жерде жафаа жок, кудайда ката жок.
• Жерде жүргөн коңуз бар, адамдан чыккан доңуз бар.
• Жердей март да жок, жердей зыкым да жок.
• Жерден жарака кетсе, акылдын жүрөгү аркылуу өтөт.
• Жерди тегиз дебеңиз, алды-артында кайкаң бар, элди тегиз дебестен, алды-артыңды байкаңдар.
• Жердин да кулагы бар.
• Жердин Койсарысы көлдө экен, адамдын койсарысы сен экенсиң.
• Жердин көркү — Алайда, ашуунун көркү — кундузда, сулуунун көркү — кыргызда (калында).
• Жердин көркү — эгин, эрдин көркү — билим.
• Жердин кулагы жети кат.
• Жердин танабын тартса кыскарат, коё берсе — узарат.
• Жердин уусун билген киши, караңгыда карсактын изинен жаңылбайт.
• Жери байдын, эли бай.
• Жеримде жээрде сакал бий элем, эми жети сакал кул болдум.
• Жерин сүйбөс эл болбойт, элин сүйбөс эр болбойт.
• Жеринен ажыраган жети жыл ыйлайт, элинен ажыраган өлгөнчө ыйлайт.
• Жеринен ооган жүк оңолбойт.
• Жеринен ооганга жети жылы конуш жок.
• Жесе да, жебесе да бөрүнүн оозу кандуу.
• Жетегинде болбосо, жетелеген не болот.
• Жетек жеткирет, чагым өлтүрөт.
• Жетеси жокко жети күн айт.
• Жетеси жокту жетелесе билбейт, акылы жокту алдаса билбейт.
• Жетеси жокту жетелесе да болбойт.
• Жетесиз жети уулуң болгончо, эстүү бир кызың болсун.
• Жетесизге кеп айтсаң, беттен алып аркырайт.
• Жети атасын билбеген уул — кул, жети энесин билбеген кыз — күң.
• Жети баштуу ажыдаардан коркпо, эки жүздүү адамдан корк.
• Жети кишинин бири кыдыр.
• Жети күндүк жаандан желип өткөн суу артык.
• Жети күндүк жаандан, желип өткөн суу жакшы.
• Жети күндүн бири өлүм.
• Жети өлчөп бир кес.
• Жетиле элек наадандан жетектеген ат жакшы.
• Жетим — жетилет, жерге — кошулат.
• Жетим бала кекчил, жесир катын элчил (же эмчил), өгөй өөнчүл.
• Жетим да торолор, заман да оңолор.
• Жетим жүрүп жетилет.
• Жетим өз киндигин өзү кесет.
• Жетимге боор ооруса, жеңеси койнун ачат.
• Жетимдин акысы тозоктун оту.
• Жетимдин акысын жебеңиз, жетимдин акысын жесеңиз — тынч жатамын дебеңиз.
• Жетимдин желкеси кыйык.
• Жетимдин курсагы жети кат.
• Жетимдин сүйгөн тамагын ким берет.
• Жетимиштеги чалдын көңүлү калса да, жетидеги баланын көңүлү калбасын.
• Жеткен — жети муштайт, жетпеген — бир муштайт.
• Жеткен — кесек менен, жетпеген — тезек менен.
• Жеткен жети муштайт, жетпеген бир (эки) муштайт.
• Жеткен кесек менен.
• Жеткенден — калтек, жетпегенден — мантек.
• Жеткенден калтек, жетпегенден мантек жеп.
• Жеткилең бийик жол болбойт, жээн — тага эл болбойт.
• Жетпеген — жекчил.
• Жетпести кууба, келбести күтпө.
• Жибекти туталбаган жүн кылат, катынды күтө албаган күң кылат.
• Жибекти туталбаган жүн кылат.
• Жигит бир сырдуу, кырк (төрт, сегиз) кырдуу болот.
• Жигит болсоң бекем болгун, чириген талдай бош болбой.
• Жигит келсе, кыз даяр.
• Жигит менен кыз жатат, жыргал менен таң атат.
• Жигит өзү менсинет, жигитти ким теңсинет.
• Жигит өлөөр жерине күлүп барат, кыз жыргаар жерине ыйлап барат.
• Жигит тереңи көк ирим көлдөй, жигит күчтүүсү каптаган селдей.
• Жигит үйдө туулат, жоодо өлөт.
• Жигитке бир сыр, жети кыр керек.
• Жигитке жетимиш өнөр аздык кылат.
• Жигитке жетимиш түрлүү өнөр аз.
• Жигитке кырк өнөр аздык кылат.
• Жигитке намыс кымбат, ар кыйын.
• Жигиттик өттү ашкан белдей, карылык келди казган көрдөй.
• Жигиттин куну — жүз жылкы, ары — миң жылкы.
• Жигиттин өзү жакшы болсо, тегин сураба.
• Жигиттин өзүнө караба, сөзүнө кара.
• Жигиттин сөзү өлгөнчө, өзү өлсүн.
• Жигиттин түзүн (же сырын) айтпай, ишин айт.
• Жигиттин уялганы — өлгөнү.
• Жиксиз жерден жел чыкпайт.
• Жип кессең — узун кес, кеп салсаң — кыска сал.
• Житкен окту аткан ок табат.
• Житкен окту каккан ок чыгарат.
• Жоболоңдуу жолго чыкса, эмгектүүнүн этеги булганат.
• Жоболоңдууга жолдош болбо.
• Жоголгон бычактын сабы алтын.
• Жоголуп табылган мал — олжо, ооруп айыккан жан — олжо.
• Жоготуу — тапкычтыкка үйрөтөт.
• Жойпу дос ишке жарабайт, мыкты күчүн аябайт.
• Жойпу наадан — жоодон жаман.
• Жойпулук эмне дедирбейт, жокчулук нени жедирбейт.
• Жок азабын бар сезбес да, ач кадырын ток билбес.
• Жок болсо, баарына көнөт.
• Жок болсо, март да бере албайт.
• Жок жокко — көмөктөш.
• Жокко амал жок.
• Жокко дабаа жок.
• Жокко суу да жок, алып ичер идиш да жок.
• Жокко суу да жок.
• Жокко туз да жок.
• Жоксуз жалтаң, жондуу балтаң.
• Жокто байдай сыйлагын, бай малынан түңүлсүн.
• Жоктон бар болоор, бардан жок болоор.
• Жоктон барды жараткан адамдын акылы.
• Жоктон бары артык.
• Жоктон көрө жогору.
• Жокту байдай сыйлагын, бай малынан түңүлсүн.
• Жокту жок издеген табат, жолдошу шайыр болсо, жолоочунун кумары канат.
• Жокту жок издеген табат.
• Жокту жок табат.
• Жокту керек таптырат, өйдө — төмөн чаптырат.
• Жокту керек таптырат.
• Жоктун бары болот, арыктын семизи болот, ачтын тогу болот.
• Жоктун бир арманы бар, бардын миң арманы бар.
• Жоктун жайын жакыр билет.
• Жоктун жону катуу, өгүздүн (же буканын) мойну катуу.
• Жоктун жону катуу, өгүздүн мойну катуу.
• Жоктун жону катуу.
• Жокчулук таштан да катуу, оорулук зындандан да оор.
• Жокчулук эрди жоботот.
• Жол (из) кууган — казынага жолугат, кеп (сөз) кууган — балаага жолугат.
• Жол азабы — көр азабы.
• Жол атасы — туяк, сөз атасы — кулак, суу атасы — булак.
• Жол бирге болсо да тагдыр башка.
• Жол кууган казынага жолугат, кеп кууган балаага жолугат.
• Жол кыскарткан сөз.
• Жол салсаң — өтөсүң, ор казсаң — түшөсүң.
• Жол үстүндө жоокер тыныкпайт.
• Жолборс (арстан) нзинен кайтпайт, жигит сөзүнөн кайтпайт.
• Жолборс изинен кайтпайт, баатыр сөзүнөн кайтпайт.
• Жолборс терисин кийгендин баары баатыр эмес.
• Жолборс чабуу эр даңкын чыгарат.
• Жолборс чапкан алп — ал колбашчы.
• Жолборс чапкан эр — жоону чабат.
• Жолборстун баскан изин ит баспайт.
• Жолборстун жаткан жерине ит батпайт.
• Жолборстун жаткан жерине өрт күйбөйт.
• Жолго чыксаң — шайлан, бел куруңду (же бооңду) байлан.
• Жолго чыксаң жол азыгың мол болсун.
• Жолго чыксаң жолоочуңду шайлап ал.
• Жолго чыксаң шайлан, бел — бооңду байлан.
• Жолдо жүрсөң, жортуп жүр.
• Жолдо тамактын оордугу жок.
• Жолдон келип, тон меники дейт, эшиктен кирип төр меники дейт.
• Жолдон келип, төр меники дейт.
• Жолдон чыксаң да, көптөн чыкпа.
• Жолдош болбо айгакка, мүдүрүлтөт тайгакка.
• Жолдош болбо коркокко, жүк артпагын торпокко, иш кылдырба чоркокко.
• Жолдош болсоң кууга, башыңды салаар чууга.
• Жолдош таппаган эр азат, башчысын таппаган эл азат.
• Жолдош таппаган эр өксүк, башчысын таппаган эл өксүк.
• Жолдошту жол айрат.
• Жолдошу көптүн колдоосу көп.
• Жолдошу көптүн олжосу көп.
• Жолдошун таппаган эр азат, башчысын таппаган эл азат.
• Жолдошуна күйбөгөн жоого түшөт.
• Жолдошуң жаман болсо алыс жолго түн катпа, аялың жаман болсо, киши алдында үн катпа.
• Жолдошуңду жонуңа, оорубаса мойнуңа көтөр.
• Жолдун тегизин бил, сөздүн негизин бил.
• Жолоочу ат жалына казан асат.
• Жолоочу болсо — атын ал, жортуулчу болсо — башын ал.
• Жолоочу болсо атын ал (жолго сал), жортуулчу (тоноочу) болсо башын ал (ортого сал).
• Жолоочу жол менен, жортуулчу эл менен.
• Жолоочулукка эрөөн жок.
• Жолоочуну ээрчип ит убара (же өлөт).
• Жолоочуну ээрчип, ит өлөт.
• Жолоочунун — жолдогусу жакшы, жолдо болбосо — үйдөгүсүжакшы.
• Жолоочунун азЫгы жолунда.
• Жолоочунун бай экенин ким билет, кул экенин ким билет.
• Жолоочунун жолдогусу жакшы, жолдо болбосо — үйдөгүсү жакшы.
• Жолоочунун үзөңгү боосу алты кабат, кулу — бийин ким билет.
• Жолоочуң кечиксе — сүйүн, жортуулчуң кечиксе — күйүн.
• Жолу болор жигиттин жеңеси алдынан чыгат.
• Жолун таап ырдаса, кубаныч экен ыр деген.
• Жолуң шыдыр, жолдошуң кыдыр болсун.
• Жолуңа кууну албай, акылдууну ал.
• Жомок деген жорго сөз.
• Жомоктон курсак тойбойт, кулак кубанат, көңүл тоёт.
• Жоо аяган — жаралуу, катыны — каралуу.
• Жоо аяган — жаралуу, эри өлгөн катын — каралуу.
• Жоо аяган жаралуу.
• Жоо аяган өзү өлөт.
• Жоо жакадан, бөрү этектен алганда.
• Жоо жакаласа, бөрү этектер.
• Жоо капыстан чабат, өлүм суратпай келет.
• Жоо качканда баатыр көбөйөт.
• Жоо келгенде — баатыр бол, доо келгенде — акыл бол.
• Жоо кеткен соң, кылычынды ташка чап.
• Жоо кеткенден кийин кылычыңды бокко чап.
• Жоо кеткенден кийин кылычыңды ташка (бокко) чаппа.
• Жоо кыстаса баатырга бар.
• Жоо малынын тезеги пайда.
• Жоо сырын жоо билбейт.
• Жоо түбү — эл, жар түбү — кечүү.
• Жоо чапкан алпка айып жок.
• Жоого барсан баарың бар, доого барсаң бириң бар.
• Жоого жалынба — жаныңды алат, доого жалынба — малыңды алат.
• Жоого жаныңды берсең да, сырыңды бербе.
• Жоодон алып качкан жан арам.
• Жоодон ачарчылык күчтүү, жошултуп алсыратат күчтү.
• Жоодон корккон — жоого дос, элди сүйгөн — эрге дос.
• Жоодон корккон жолдошун сабайт.
• Жоокер жараксыз болбойт, ырчы комузсуз болбойт.
• Жоокерге тон тиге албаган жар — жоо босогосунда күң.
• Жоолашкан эки журттун кыйыры ыйык.
• Жоолашкан эки элди бириктирүү үчүн кайраттуу кол керек, акыл дагы мол керек.
• Жоолук да болсо жолго ийги.
• Жоомарт менен калыстын төрт аягы кыбыла.
• Жоомарттын жайы бейиште, сараңдар калат кейиште.
• Жоон болсоң капкурсак дейт, ичке болсоң — жылан жуткан жип курсак дейт.
• Жоон сүзүлгүчө, ичке үзүлөт.
• Жоону сайса ким (эр) сайды, аты калды Манаска.
• Жоону сайса, эр сайды, аты калды Манаска.
• Жоону таап ал, жоошутуп чаап ал.
• Жоонун малынын тезеги жугат.
• Жоонун сыртында болбо, ичинде бол.
• Жоонун түбү эл болор, тоонун түбү бел болор.
• Жоор семирсе баш бербейт, жаман сүйлөсө сөз бербейт.
• Жоорду чымын ырбатат.
• Жоордун жайын жакыр билет, жокчулуктун жайын бакыр билет.
• Жоош төө чуудаларга жакшы.
• Жооштон жоон кеп чыгат.
• Жооштон жоон чыгат.
• Жорго жолду арбытат, жокчулук эрди карытат.
• Жорго жүрүшүнөн баа болот, жаман жүрүшүнөн кул болот.
• Жорго минген жолдо мас, катыны сулуу күндө мас.
• Жорго минген жолдошунан айрылат, көп жашаган курдашынан айрылат.
• Жорго минген менен жолдош болбо, жоболоңдуу менен айыл конбо.
• Жорго мингенге жолдош болбо.
• Жоргодон жорго чыкса төрт аягы тыбырайт, чеченден чечен чыкса оозу-мурду кыбырайт.
• Жоргодон туулган жорток бар, баатырдан туулган коркок бар.
• Жоргонун баркын мингенде билерсиң, жакшынын баркын өлгөндө билерсиң.
• Жоргонун кадыры желгенде билинет, жолдоштун кадыры өлгөндө билинет.
• Жоргонун тери кургабайт, эркенин жашы кургабайт.
• Жоргоң мыкты болсо төшкө сал, ишиң катуу болсо элге сал.
• Жорто албаган (жүрө албаган) жол бузат, айта албаган сөз бузат.
• Жорто албаган жол бузат, айта албаган сөз бузат.
• Жортсоң — жол аларсың, жолугушсаң — сөз угаарсың.
• Жортуп жүрсөң, жол өнөр.
• Жортуулда жоокердин жоосу — уйку.
• Жортуулчунун башы жолдо калат.
• Жору тарпка конот, чымын майга конот.
• Жору тарпка тойсо, чарбакты эңсейт.
• Жору томого кийгендей.
• Жору, жору, жорумун, аты куштун зорумун, беш тырмагым жогунан аты куштун корумун.
• Жоруга томого кийгизгендей.
• Жорулуу жерде тарп калбас.
• Жорунун өзү тоодо болсо да, көзү бөксөдө.
• Жосунсузга жорго мингизсе жарашпайт.
• Жөжөнү күзүндө санайт.
• Жөн билгини жумшасаң, акыл үйрөтпө.
• Жөн сурамак изаттан, ат сурамак келбеттен.
• Жөнү жок чыркыратып кетпе, жолуңду түбөлүктү эсте.
• Жөнүжок багыныш, эр жигитке өлүм менен тең.
• Жөө жүргөнчө, төө минген жакшы экен.
• Жөө жүрүп ырдаганы курусун, өгүз минип жыргаганы курусун.
• Жөө калган эр — канаты жок карга.
• Жөө калганча ат кадырын билбес, ач калганча аш кадырын билбес.
• Жөөнүн топосу чачылбайт, жалгыздын сөзү өтпөйт.
• Жөөнүн ырысын аттуу жебейт.
• Жөөнүн энчисин атчан албайт.
• Жөтөл — картаңдын күлкүсү.
• Жука жерден жыртылат, ичке жерден үзүлөт.
• Жулук ууру журттан айлансын.
• Жумурткадан кыр тапкан кудайым.
• Жумуру башка бир өлүм, эрте — кечи баары бир.
• Жумуру башта нелер жок.
• Жумурунда уузу жок өмүрүндө тойдум дебейт.
• Жумуш кылсаң үшүйсүң, арак ичсең тердейсиң.
• Жумуштан качып жашынган жаман, жалкоолук күчөп, ашынган жаман.
• Жумушту кечеңдетпе, ырбатып тереңдетпе.
• Жумуштун көзүн тап, кыйшыктын тегин тап.
• Жумшак айткан месел сөз, муз жүрөктү эритет.
• Жумшак жыгачты курт басат.
• Жупуну — жугумдуу, сыпайы — сүйкүмдүү.
• Журт аймагы кең, аалам менен тең.
• Журт арасы — темир талкуу.
• Журт арасын атанын арам сийдик уулу бузат.
• Журт кечээ кубарса, бүгүн көгөрөт.
• Журт кыйырын күзөткөн алп кеткенде өз жоолашар, душман көк ташка кылычын жанаар.
• Журт мазар, журттан чыккан азар.
• Журтка жек көрүнгөндү кудай жек көрөт.
• Журтту жалгасын, журт ичинде бечера бизди жалгасын.
• Журттун ынтымагына балта чапкан бузукуну журт алдында мууздайт.
• Журту тирүүнүн өзү тирүү.
• Жутаанак төө жабуусун жалмайт.
• Жуталаң жылы ит семиз, тумоолуу жылы молдо семиз.
• Жуткан — жумурда, ичкен — ичегиде.
• Жуткан жутабайт.
• Жутканга комсоо дебесек, кебеги менен кылканы.
• Жуурат ичкен кутулат, жугунду ичкен тутулат, айран ичкен кутулат, аягын жалаган тутулат.
• Жуурат төгүлсө, жугу калат.
• Жуучулукка кордук жок, элчиликке өлүм жок.
• Жүгү уйда болсо да, дымагы төөдө.
• Жүгүргөн албай — буюрган алат.
• Жүз - жүрөктүн күзгүсү.
• Жүз дос — аз, бир кас — көп, (Миң дос — кем, бир кас — артык).
• Жүз дос — аз, бир кас — көп.
• Жүз жолу айткандан бир жолу көргөзгөн артык.
• Жүз жолу айткандан бир жолу көргөн жакшы.
• Жүз жолу уккандан, бир жолу көргөн жакшы.
• Жүз сом күткөнчө, жүз жолдош күтөйүн.
• Жүз сомуң болгуча, жүз жолдошуң болсун.
• Жүз сөздү бир сөз токтотот.
• Жүз, жүзгө жеткенде кудайдан күдөрүңдү үз.
• Жүзгө жет, мүдөөм кет.
• Жүзгө чейинди «жасоол» дейт, миңге чейинди «кол» дейт, миңден ашыгын «кошуун» дейт.
• Жүздөн — бирди, миңден — онду танда.
• Жүздөн бирөө — чечен, миңден бирөө — көсөм.
• Жүздөн күлүк, миңден тулпар.
• Жүздүн (карынын, өрдүн) көркү сакал, сөздүн көркү макал.
• Жүздүн көркү — сакал, сөздүн көркү — макал.
• Жүзүмүн жеп, багын сураба.
• Жүйөлүү сөз жүйөсүн табат, жүйөсүз сөз ээсин табат.
• Жүйөөлүү сөз жүлүнгө тиет.
• Жүйөсүн таап жумуш кыл, жерин таап тыным кыд.
• Жүктү лөк көтөрөт, мээнетти эр көтөрөт.
• Жүктүн оорун нар көтөрөт.
• Жүктүн өз теңи, теңтуштун өз кеби.
• Жүрбөгөн атка «чу» деген дем.
• Жүргөнүмдүжел билет, конгонумду сай билет.
• Жүргөнүмдүжел билет, коногумду сай билет.
• Жүрө албаган жол бузат, айта албаган сөз бузат.
• Жүрөгүм күйгүчө, билегим күйсүн.
• Жүрөк менен кан бирге, жүлүн менен жан бирге.
• Жүрөк сыры тилден чыгат.
• Жүрөк сырын көз билдирет.
• Жүрөккө доо кеткенче, өзөккө өрт кеткен жакшы.
• Жүрөккө жакын алба, жибитип алда.
• Жүрөктөгү сыр жүздөн байкалат.
• Жүрөктөй үЙДӨН, ЖүЛГӨДӨЙ түтүн.
• Жүрөктөн чыкпай, жүрөккө кирбейт.
• Жыгач кессең узун кес, темир кессең кыска кес, көйнөк бычсаң кенен быч.
• Жыгач ким жагаарын билет, мал ким багаарын билет.
• Жыгачка мөмө бүткөн сайын салбырайт.
• Жыгачты курт чиритет, элди өзгө иритет.
• Жыгачтын баары тез болбойт, сарынын баары жез болбойт.
• Жыгачтын жумшагын курт жейт, адамдын жумшагын адам жейт.
• Жыгачтын ийрисин тезге салса түзөлөт, жолдошуңдун ийрисин кепке салсаң түзөлөт.
• Жыгылган күрөшкө тойбойт.
• Жыгылган ооганга күлөт.
• Жыгылгандын үстүнө жудурук (муштум).
• Жыгылсаң нардан жыгыл, (жез) буйласын кармай жыгыл.
• Жыгылсаң, нардан жыгыл, буйласын ала жыгыл.
• Жыгылсаң, нардан жыгыл, этиң оорубас.
• Жыйноочу бармакка басып, тырмакка кысып жыйнайт.
• Жыкмак бар, баштан аттамак жок.
• Жыл дегениң, жылгадан аккан суу.
• Жыла баскан жылманын кеби жылуу, ичи ала.
• Жылан ийри сойлосо да, ийнине түз кирет.
• Жылан кээде чагат, тажаал күндө чагат.
• Жылан кээде чагат, ушакчы күндө чагат.
• Жылан оз уусунан өлбөйт.
• Жылан өлтүрөйүн десе, таш алып бербейт.
• Жылан чаккан кайтат, бөйөн чаккан кайтпайт.
• Жылан чакпай, жылкы теппей.
• Жыланга чактырган аркандан коркот.
• Жыландай ийрилип башталса, шоонадай чубалып бүтөт.
• Жыландан сыр сураса, чаяндан калыс кылат.
• Жыланды жылан чакпайт.
• Жыланды үч кессе да, кескелдирикче алы бар.
• Жыландын куйругун баспа — чагат.
• Жыландын сырты жумшак болсо да, ичи заар.
• Жыландын териси — кооз, тиши — уу.
• Жыландын уусу — тишинде, жамандын уусу — ичинде.
• Жыландын уусу башында, бейкамдын (же жалкоонун) жоосу кашында.
• Жыландын уусу башында, бейкамдын жоосу кашында.
• Жыландын уусунан айыкса болот, ушактын уусунан айыгыш кыйын.
• Жылаңачка — караган — бута.
• Жылаңачка тон бербей, атласты кантип кийесиң.
• Жылдаш катын — сырдаш.
• Жылдыздар жайнаган түн сонун, жылытып тердеткен күн сонун.
• Жылдыздын көбү — асмандын көркү, билимдин көбү — акылдын көркү.
• Жылдырма оосурактын жыты жаман.
• Жылкы — берен, жылкыны баккан — эрен.
• Жылкы (айбан) кишенешкенче (искешкенче), адам сүйлөшкөнчө (көрүшкөнчө).
• Жылкы аласы — тору ала, сыртынан таанылат, адам аласы — ичинде, баамчылар жаңылат.
• Жылкы жайлоодо семирет, бордогусу байлоодо семирет.
• Жылкы кашынышканча (кээде кишенешкенче), адам сүйлөшкөнчө (кээде көрүшкөнчө).
• Жылкы кишенешип, киши сүйлөшүп таанышат.
• Жылкы кишиге канат, төө кишиге күч.
• Жылкы семирсе, жылкычы сүйүнөт.
• Жылкы суудан калбасын.
• Жылкы, жылкы, жылкыдыр, жылкы эрдин мүлкүдүр.
• Жылкыга жыландай уул жарайт.
• Жылкыда жал болсо, койдо козу, куйрук бар.
• Жылкыда жая жал болсо, койдо козу, куйрук бар.
• Жылкыдан качыр, мусулмандан капыр туулат.
• Жылкыдан оосоң жалын карма, уйдан оосоң мүйүзүн карма, кишиден оосоң оозуңду карма.
• Жылкыны имерсе, качагаан жылкы өзү эле четке чыгат.
• Жылкыңа карап ышкыр.
• Жылкыңа ченеп (же карап) ышкыр, мурдуңа ченеп бышкыр.
• Жылкыңа ченеп ышкыр, алыңа ченеп бышкыр.
• Жылкычы болгон бээ багат, жылас болгон төө багат.
• Жылкычы болуучу уул ээрде уктайт, ээрде уктоочу уул эл багар.
• Жылкычы кадик адис болбосо, жоого минер ат жок.
• Жылкычынын бир көргөнүн хан көрбөйт, бир көргөнүн ит көрбөйт.
• Жылкычынын бир көргөнүн хан, бир көргөнүн ит көрбөйт.
• Жылкычынын жыйганы жубан үчүн.
• Жылкычынын ичкенин бирде ит ичпейт, бирде кан ичпейт.
• Жылуу келген душманды суук чыгарба.
• Жылуу сөз жылытат, муздак сөз муздатат.
• Жылуу сөз жылытат, суук сөз муздатат.
• Жылуу сүйлөсө жыла — жыла жылаан ийинден чыгат.
• Жылуу сүйлөсө, жылан да ийинден чыгат имиш.
• Жылуу, жылуу сүйлөсөң, жылан ийинге кирет, катуу — катуу сүйлөсөң мусулман (кээде каапыр) динден чыгат.
• Жылуулук - от бар жерде, сулуулук — сүйүү бар жерде.
• Жылуунун муздашы — бат, муздактын жылышы — кымбат.
• Жылуусу жок тон курусун.
• Жылымчы оосурактын жыты жаман.
• Жылып консо жылкы сүйүнөт, жылбай отурса катын сүйүнөт, жылкы семирсе жылкычы сүйүнөт, жылып, жылып булут кетет көк калат, жүрүп, жүрүп жалгыз кетет көп калат.
• Жыргаганымдан жылкычы болуптурмунбу.
• Жыргайсыңбы, куурайсыңбы — жашоо керек.
• Жыргалдын ана башы — ден соолук.
• Жыртык — тешикке күлөт.
• Жыртык ийненин кереги тиет.
• Жыртык тешикке күлөт.
• Жыртык тондуу — күрөшчөөк.
• Жыртык үйдөн кыйшык түтүн чыгат.
• Жыртык үйдү жел табат, калп сөздү эл табат.
• Жыртык үйдүжел табат, калпычыны эл табат.
• Жыртыкка жамак табылат, дартка дабаа табылат.
• Жыя албаган жыйынга шүмшүк, асырай албаган айылга шүмшүк.
• Жээ ары барып, Чүйдө өлбөй, жээ бери келип, үйдө өлбөй.
• Жээн келгенче, жети бөрү келсин.
• Жээн эл болбойт, желке таз болбойт.
• Жээн эл болбойт, желки тон болбойт.
• Жээн эл болот бай болсо тайкеси, желки тон болот, май болсо желкеси.
• Жээндин жээни, желкинин тону (жыты тууган).
• Жээринде майда чайна, айтаарыңда мыкты ойло.
• Жээриңе келгенде жети кабат бөрү элең, жебесиңе келгенде жин окуган молдо элең.